Tin tức sức khỏe,
thông báo về DYM

Tại sao cuối năm chúng ta thường bị đau dạ dày?

Cuối năm là mùa liên hoan, tiệc tùng, dẫn tới những thay đổi đột ngột trong chế độ ăn uống và thói quen sinh hoạt. Khiến hệ tiêu hóa phải làm việc hết công suất liên tục, thậm chí là quá tải, dẫn tới các tình trạng như: viêm loét dạ dày, ợ chua, trào ngược hoặc khởi phát cơn đau dạ dày cấp.

Nguyên nhân chính làm suy yếu hệ tiêu hóa của bạn:(1)

1. Đồ uống có cồn (rượu bia), nước ngọt có ga: Làm tăng tiết acid dạ dày nhiều hơn và bào mòn lớp nhầy bảo vệ niêm mạc.

2. Thức ăn nhiều dầu mỡ, đồ nếp là “gánh nặng” cho hệ tiêu hóa: Thời gian tiêu hóa lâu thức ăn lâu và dạ dày phải làm việc liên tục. Khi không kịp tiêu hóa sẽ gây ra: đầy hơi, khó tiêu và tái phát bệnh dạ dày. Ngoài ra, việc ăn nhanh-nhiều cũng làm giảm tiết dịch vị, khiến thức ăn tiêu hóa chậm hơn.

3. Stress và thức khuya: Áp lực công việc, thời gian sinh hoạt và giấc ngủ bị xáo trộn, dẫn tới bị stress và thiếu ngủ, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động co bóp dạ dày, gây ra trào ngược và xuất hiện nhiều cơn đau hơn.

Lưu ý: Không được tự ý sử dụng thuốc giảm đau/giải rượu, khi chưa có hướng dẫn bởi chuyên gia, bác sĩ.

5 lưu ý phòng ngừa đau dạ dày hiệu quả

Lưu ý 5 điều dưới đây để vừa gìn giữ sức khỏe dạ dày mà không cần phải từ chối những bữa tiệc, liên hoan cuối năm.

(*) Lưu ý trước khi nhập tiệc:

1. Ăn lót nhẹ trước bữa tiệc (2)

Ăn nhẹ (chuối, bánh mì hoặc sữa chua) trước tiệc 30-60 phút để hạn chế rượu bia ngấm trực tiếp vào niêm mạc dạ dày.

2. Bổ sung Men vi sinh (Probiotics) (3)

Chủ động bổ sung Probiotics cho cơ thể mỗi ngày, để hỗ trợ hệ vi sinh đường ruột, cải thiện tiêu hóa thức ăn béo và giảm đầy hơi. Nên uống men vi sinh vào buổi sáng lúc đói hoặc uống ngay sau bữa sáng, khi axit trong dạ đang ở trong mức thấp nhất.

(*)Lưu ý khi ăn tiệc:

3. Chọn món phù hợp và chia nhỏ khẩu phần

• Bắt đầu bằng món rau, súp/canh hoặc salad. Hạn chế những món chiên rán, cay nóng, đồ nếp và nhiều gia vị để tránh kích thích dạ dày.

• Chia nhỏ khẩu phần ăn, ăn chậm và nhai kỹ để giúp giảm gánh nặng cho dạ dày.

4. Uống rượu bia có kiểm soát

Nguyên tắc: Mỗi ly rượu – 1 ly nước lọc để pha loãng cồn và trung hòa acid.(4)

Ngoài ra, bạn có thể giảm kích ứng dạ dày và đỡ say nhanh khi áp dụng theo quy tắc “3-1-2” (3 ngụm nước lọc – 1 ngụm rượu/bia – 2 miếng đồ ăn mềm).

Chú ý: Hạn chế tối đa đồ uống có cồn/ga và không thử nhiều loại thức uống trong 1 bữa. Người có bệnh lý dạ dày không nên uống trên 2 cốc rượu.

(*) Lưu ý sau tiệc:

5. Quản lý giấc ngủ và sinh hoạt đều đặn

Sau khi ăn tiệc hoặc uống rượu bia, nên uống nhiều nước lọc và trà gừng để giải rượu, trung hòa axit và hỗ trợ làm dịu dạ dày.

Bữa cuối ngày phải ăn trước khi đi ngủ tối thiểu 3 tiếng và ngủ ít nhất 6 tiếng mỗi ngày trước 23h, để dạ dày tiêu hóa tốt hơn, giảm nguy cơ trào ngược dạ dày, thậm chí là giảm nguy cơ bị đột quỵ.(5)

Nếu bị đau dạ dày cấp cần phải làm gì?

Nếu dạ dày bị kích ứng hoặc có dấu hiệu tái phát bệnh sau bữa tiệc hay sau khi uống bia rượu, cần phải tỉnh táo và áp dụng ngay các biện pháp sau để giúp dạ dày ổn định lại:

1. Ưu tiên chế độ ăn mềm trong vòng 24–48 giờ

Ăn những món ăn mềm, dễ tiêu như: Cháo, súp, khoai tây/lang luộc hoặc sữa chua sẽ giúp dạ dày dịu lại và phục hồi nhanh hơn.

Tuyệt đối không bỏ bữa và nên bổ sung thêm bữa phụ sau bữa chính khoảng 2-3 tiếng để trung hòa axit tốt hơn.

2. Uống nước ấm và chườm ấm vùng bụng

Uống nước lọc ấm và các thức uống như nước gừng ấm, mật ong ấm sẽ giúp trung hòa axit, kết hợp cùng với chườm ấm vùng bụng sẽ tăng hiệu quả lưu thông máu tốt hơn và làm dịu lại các cơn đau, co thắt dạ dày.

3. Kiêng tuyệt đối những thực phẩm dễ gây kích thích

Dạ dày cần thời gian nghỉ để niêm mạc phục hồi, nên trong thời gian đó không được tiêu thụ những đồ ăn thức uống dễ kích ứng như: rượu bia, cà phê, đồ cay, chiên rán, đồ nếp…

4. Điều chỉnh lại chế độ sinh hoạt, giữ tinh thần ổn định

Ngay lập tức phải điều chỉnh lại thói quen sinh hoạt hợp lý, điều độ và chú ý giữ tinh thần thoải mái, tránh bị stress để giúp hệ tiêu hóa hồi phục nhanh hơn và hỗ trợ giảm nguy cơ tái phát.

5. Chủ động đi khám sớm khi có triệu chứng bệnh(6)

Nếu có một trong các triệu chứng dưới đây, không được chủ quan hãy mau chóng đến gặp bác sĩ:

• Đau bụng vùng thượng vị sau khi ăn hoặc đột ngột đau lan khắp bụng.

• Nôn ra máu (có thể là máu tươi hoặc chất dịch màu nâu đen) hoặc đi ngoài phân đen.

• Tiêu chảy hoặc nôn nhiều, liên tục.

• Chán ăn, ăn không ngon, ợ nóng, chướng bụng, sụt cân.

Khuyến cáo: Không nên tự điều trị hoặc sử dụng thuốc tại nhà khi chưa có chỉ định của chuyên gia, bác sĩ.

Kết luận

Bệnh đau dạ dày trong mùa lễ Tết cuối năm là vấn đề chúng ta hoàn toàn có thể kiểm soát được, khi đã nắm rõ được:

• Nguyên nhân chính gây bệnh: Do thói quen sinh hoạt bị xáo trộn, stress và tiêu thụ quá nhiều đồ có cồn-ga và đồ nhiều dầu mỡ.

• Cách phòng bệnh: Áp dụng đầy đủ các biện pháp phòng ngừa và chăm sóc sức khỏe dạ dày (nên hỏi thêm ý kiến của bác sĩ để có biện pháp phù hợp nhất).

• Các dấu hiệu cảnh báo: Nếu xuất hiện các dấu hiệu nguy hiểm như nôn ra máu hoặc đau dữ dội kéo dài, cần phải đi khám ngay lập tức, không được tự ý uống thuốc hay điều trị theo những phương thức chưa được chỉ định bởi bác sĩ.

• Chủ động khám định kỳ sức khỏe hệ tiêu hóa.

Sức khỏe là nền tảng của mọi niềm vui. Vậy nên đừng để những cơn đau dạ dày làm ảnh hưởng đến những khoảnh khắc sum họp quý giá cùng gia đình và bạn bè.

FAQs – Câu hỏi thường gặp

1. Đau dạ dày nên ăn gì trong ngày Tết?

Ưu tiên ăn các món mềm, dễ tiêu như: Cháo, súp, khoai lang luộc, chuối. Hạn chế những món làm từ nếp (xôi, bánh chưng, bánh dày…), giò chả, và các món chiên rán nhiều dầu mỡ.

2. Uống nước ngọt có ga sau khi nhậu có giúp giảm đầy bụng không?

Không. Mọi người thường lầm tưởng nước có ga sẽ giúp giảm đầy bụng nhưng thực ra việc uống nước có ga (như nước ngọt, soda, hoặc bia) khi đã no hoặc đang bị đầy bụng không giúp cải thiện tiêu hóa mà ngược lại, còn làm tình trạng tệ hơn.

3. Người say rượu bị đau dạ dày, nên dùng thuốc gì?

Trong trường hợp người say rượu bị đau dạ dày, việc cần làm đầu tiên là làm dịu niêm mạc dạ dày và trung hòa acid bằng thuốc trung hòa axit (Antacid) theo chỉ dẫn của chuyên gia, bác sĩ. Tuyệt đối tránh các loại thuốc có thể gây xuất huyết như: thuốc giảm đau nhóm NSAIDs (Ibuprofen, Aspirin).

4. Rượu mạnh hay bia gây hại cho dạ dày hơn?

Cả rượu mạnh và bia đều gây hại cho dạ dày, nhưng chúng tác động theo những cơ chế khác nhau: Rượu mạnh kích ứng và gây tổn thương niêm mạc nghiêm trọng hơn, nhưng uống nhiều bia cũng gây áp lực lớn cho dạ dày, gây đầy bụng, khó tiêu và trào ngược.

5. Bao lâu thì nên đi khám, kiểm tra dạ dày?

Nếu có dấu hiệu đau hoặc khó tiêu không giảm sau 2–3 kiêng cữ, hoặc có xuất hiện các triệu chứng nguy hiểm thì phải mau chóng đến bác sĩ để được chẩn đoán và tư vấn kịp thời.

6. Uống rượu thế nào để đỡ đau dạ dày và không bị say nhanh?

• Không uống lúc đói, ăn lót dạ bằng tinh bột/đạm trước khi uống.

• Luôn uống nước lọc ấm xen kẽ để pha loãng cồn và trung hòa axit.

• Tránh uống quá nhanh và liên tục, ăn ít hoặc không ăn xen kẽ khi uống.

Nguồn tham khảo:

1. Thu Nguyễn (2025), “Viêm loét dạ dày, trào ngược dạ dày – Gần Tết lại lo”, tham khảo thêm.

2. BS Nguyễn Văn Trường (2025), “Đau dạ dày do đâu và cách giảm đau dạ dày tại nhà hiệu quả” tham khảo thêm.

3. DS. Lê Thanh Hòa, “Có nên dùng men vi sinh giảm chứng trào ngược axit dạ dày?”, tham khảo thêm.

4. BS Nguyễn Văn Long, “Điểm mặt các dấu hiệu bất thường về đau dạ dày cần tới bác sĩ”, tham khảo thêm.

5. Hoàng Nam (2025), “Ăn sát giờ ngủ làm tăng nguy cơ đột quỵ, hại dạ dày và gây bệnh đường tiêu hóa - nên làm điều này để hóa giải!”, tham khảo thêm.

6. BSNT. Hương Trà (2024), “7 loại nước uống có thể giúp ‘giải’ rượu” , tham khảo thêm.