Tin tức sức khỏe,
thông báo về DYM

Hạ huyết áp tư thế, hay còn gọi là hạ huyết áp tư thế đứng, là tình trạng xảy ra khi huyết áp giảm đột ngột khi bạn đứng dậy từ tư thế ngồi hoặc nằm. Tình trạng này có thể gây chóng mặt, mờ mắt, thậm chí ngất xỉu. Hạ huyết áp tư thế thường phổ biến hơn ở người cao tuổi, nhưng nó cũng có thể ảnh hưởng đến những người trẻ tuổi trong một số trường hợp.

Hạ huyết áp tư thế là gì?

Huyết áp được đo bằng hai chỉ số:

• Huyết áp tâm thu: Áp lực trong động mạch khi tim bơm máu.
• Huyết áp tâm trương: Áp lực trong động mạch khi tim nghỉ giữa các nhịp đập. Một người được coi là bị hạ huyết áp tư thế khi chỉ số huyết áp giảm ít nhất 20 mmHg đối với huyết áp tâm thu hoặc 10 mmHg đối với huyết áp tâm trương trong vòng 3 phút sau khi đứng dậy.

Thông thường, khi bạn đứng lên, cơ thể sẽ điều chỉnh để duy trì huyết áp và lưu lượng máu đến não. Tuy nhiên, ở những người bị hạ huyết áp tư thế, cơ chế này không hoạt động hiệu quả, dẫn đến các triệu chứng bên dưới.

Triệu chứng của hạ huyết áp tư thế

Các triệu chứng của hạ huyết áp tư thế có thể từ nhẹ đến nghiêm trọng, tùy thuộc vào mức độ giảm huyết áp và khả năng bù trừ của cơ thể. Dưới đây là những triệu chứng phổ biến:

• Chóng mặt hoặc hoa mắt: Đây là dấu hiệu thường gặp nhất, xảy ra khi lưu lượng máu đến não giảm.
• Mờ mắt: Khi máu không được cung cấp đủ đến mắt, bạn có thể cảm thấy mờ hoặc khó nhìn rõ.
• Mệt mỏi: Thiếu máu và oxy đến các cơ quan có thể khiến bạn cảm thấy kiệt sức hoặc yếu đuối.
• Ngất xỉu: Trong những trường hợp nghiêm trọng, hạ huyết áp tư thế có thể dẫn đến mất ý thức tạm thời.
• Nhịp tim nhanh: Cơ thể cố gắng bù đắp bằng cách tăng nhịp tim, nhưng điều này thường không đủ để duy trì huyết áp ổn định.
• Buồn nôn hoặc khó chịu: Một số người có thể cảm thấy buồn nôn hoặc khó chịu ở dạ dày. Nếu các triệu chứng này xuất hiện thường xuyên hoặc trở nên nghiêm trọng, cần tìm kiếm sự chăm sóc y tế để tránh nguy cơ té ngã hoặc các biến chứng khác.

Nguyên nhân gây hạ huyết áp tư thế

Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến hạ huyết áp tư thế, từ các yếu tố tạm thời đến các bệnh lý nghiêm trọng hơn. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:

• Mất nước: Khi cơ thể mất quá nhiều nước do tiêu chảy, nôn mửa, hoặc đổ mồ hôi quá mức, lượng máu trong cơ thể giảm, gây hạ huyết áp.
• Giảm thể tích máu: Mất máu do chấn thương hoặc phẫu thuật cũng có thể làm giảm huyết áp.
• Bệnh lý tim mạch: Suy tim khiến tim không bơm máu hiệu quả. Nhịp tim bất thường cũng có thể gây ra tình trạng này.
• Rối loạn nội tiết: Các vấn đề như suy giáp, suy thượng thận, hoặc hạ đường huyết có thể ảnh hưởng đến khả năng điều chỉnh huyết áp của cơ thể.
• Tổn thương thần kinh: Bệnh Parkinson hoặc tổn thương thần kinh do tiểu đường có thể gây ra hạ huyết áp tư thế.
• Sử dụng thuốc: Một số loại thuốc như thuốc lợi tiểu, thuốc hạ huyết áp, thuốc chống trầm cảm hoặc thuốc giãn mạch có thể làm giảm huyết áp.
• Mang thai: Trong thai kỳ, hệ thống tuần hoàn thay đổi để đáp ứng nhu cầu của thai nhi, điều này có thể dẫn đến hạ huyết áp tư thế ở một số phụ nữ.
• Tuổi tác: Người cao tuổi thường dễ bị hạ huyết áp tư thế hơn do hệ thống tuần hoàn không còn hoạt động hiệu quả như trước.

Chẩn đoán hạ huyết áp tư thế

Để chẩn đoán hạ huyết áp tư thế, bác sĩ sẽ sử dụng các phương pháp sau:

• Đo huyết áp: Huyết áp sẽ được đo ở tư thế nằm, ngồi và đứng để xác định sự thay đổi.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu giúp xác định các nguyên nhân như thiếu máu, rối loạn nội tiết hoặc mất cân bằng điện giải.
• Điện tâm đồ (ECG): Để phát hiện các vấn đề về nhịp tim hoặc chức năng tim.
• Nghiệm pháp bàn nghiêng: Đây là một phương pháp để kiểm tra phản ứng của cơ thể khi thay đổi tư thế.
• Siêu âm tim: Được sử dụng để đánh giá chức năng và cấu trúc của tim.

Điều trị hạ huyết áp tư thế

Việc điều trị hạ huyết áp tư thế phụ thuộc vào nguyên nhân cơ bản. Một số biện pháp phổ biến bao gồm:

Thay đổi lối sống:

• Uống đủ nước để tránh mất nước.
• Thay đổi tư thế từ từ, tránh đứng dậy đột ngột.
• Ăn nhiều bữa nhỏ để ổn định huyết áp.
• Hạn chế rượu bia, vì chúng có thể làm giảm huyết áp.

Sử dụng thuốc: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc để giúp tăng huyết áp hoặc cải thiện tuần hoàn máu.

Vật lý trị liệu: Các bài tập tăng cường cơ bắp và tuần hoàn máu có thể giúp cải thiện tình trạng.

Sử dụng vớ y khoa: Vớ y khoa giúp ngăn ngừa máu dồn xuống chân, duy trì huyết áp ổn định hơn.

Điều trị bệnh lý nền: Nếu hạ huyết áp tư thế là do bệnh lý như suy tim hoặc bệnh thần kinh, việc điều trị bệnh nền sẽ giúp cải thiện tình trạng.

Phòng ngừa hạ huyết áp tư thế

Phòng bệnh luôn quan trọng hơn chữa bệnh. Bạn có thể áp dụng các biện pháp sau để giảm nguy cơ hạ huyết áp tư thế:

• Uống đủ nước là yếu tố quan trọng nhất, đặc biệt khi bạn vận động mạnh hoặc thời tiết nóng.
• Tăng lượng muối trong chế độ ăn. Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi thực hiện.
• Thực hiện các bài tập thể dục nhẹ nhàng giúp cải thiện tuần hoàn và tăng cường cơ bắp.
• Mang vớ y khoa có thể là giải pháp hiệu quả nếu bạn bị hạ huyết áp tư thế thường xuyên.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn.

Kết luận

Hạ huyết áp tư thế là một tình trạng phổ biến, nhưng nó có thể gây ra nhiều khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống nếu không được kiểm soát tốt. Việc nhận biết triệu chứng, xác định nguyên nhân, thực hiện các biện pháp điều trị phù hợp và phát hiện sớm nhờ khám sức khỏe định kỳ hằng năm tại DYM sẽ giúp bạn sống khỏe mạnh hơn.

Theo TS.BS Võ Việt Hản