Tin tức sức khỏe,
thông báo về DYM

Béo phì bệnh lý là một dạng béo phì đặc biệt nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Theo định nghĩa, béo phì bệnh lý xảy ra khi chỉ số khối cơ thể (BMI) từ 40 trở lên hoặc từ 35 trở lên kèm theo các bệnh lý liên quan. Đây là tình trạng cần được quan tâm và điều trị kịp thời để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.

Bài viết này sẽ cung cấp thông tin toàn diện về nguyên nhân, tác động và các phương pháp quản lý béo phì bệnh lý, nhằm giúp bạn hiểu rõ hơn và đưa ra những quyết định đúng đắn cho sức khỏe.

1. Nguyên nhân

Béo phì bệnh lý không chỉ là kết quả của việc ăn uống quá mức mà còn là sự kết hợp phức tạp của nhiều yếu tố:

1. Chế độ ăn uống không lành mạnh

Thói quen tiêu thụ thực phẩm giàu năng lượng như đồ ăn nhanh, thức ăn chiên rán, nước ngọt có gas và các món tráng miệng ngọt khiến lượng calo nạp vào cơ thể vượt xa lượng tiêu hao. Điều này dẫn đến tích tụ mỡ thừa theo thời gian.

2. Lối sống ít vận động

Lối sống hiện đại với công việc văn phòng, sử dụng phương tiện giao thông cá nhân và thời gian giải trí thụ động làm giảm hoạt động thể chất. Khi cơ thể không vận động đủ, lượng calo dư thừa sẽ được lưu trữ dưới dạng mỡ.

3. Yếu tố di truyền

Di truyền đóng vai trò quan trọng trong việc xác định khả năng chuyển hóa và lưu trữ năng lượng của cơ thể. Một số người có gen khiến họ dễ bị tích tụ mỡ hơn, đặc biệt khi sinh sống ở nơi dễ tiếp cận các thực phẩm giàu năng lượng.

4. Rối loạn nội tiết

Các bệnh lý như suy giáp, hội chứng Cushing, hoặc rối loạn hormone leptin – hormone điều chỉnh cảm giác no – có thể làm tăng nguy cơ béo phì bệnh lý.

5. Yếu tố tâm lý và xã hội

Căng thẳng, trầm cảm, hoặc áp lực xã hội có thể dẫn đến ăn uống theo cảm xúc, làm gia tăng lượng calo nạp vào. Ngoài ra, môi trường sống thiếu các điều kiện thuận lợi để vận động cũng là yếu tố góp phần.

2. Hậu quả sức khỏe

Béo phì bệnh lý không chỉ gây ảnh hưởng đến ngoại hình mà còn mang lại những hậu quả sức khỏe nghiêm trọng, bao gồm:

1. Bệnh tim mạch

Người bị béo phì bệnh lý có nguy cơ cao mắc bệnh tim, đột quỵ và cao huyết áp. Lượng mỡ thừa trong cơ thể làm tăng áp lực lên hệ thống tuần hoàn, dẫn đến các vấn đề về tim mạch.

2. Tiểu đường loại 2

Kháng insulin là một tình trạng phổ biến ở người béo phì bệnh lý, khiến lượng đường trong máu tăng cao. Điều này dẫn đến nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2.

3. Ngưng thở khi ngủ

Mỡ thừa ở vùng cổ có thể gây cản trở đường thở, dẫn đến ngưng thở khi ngủ. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ mà còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.

4. Thoái hóa khớp

Trọng lượng cơ thể lớn tạo áp lực lên các khớp, đặc biệt là khớp gối và hông, dẫn đến đau và thoái hóa khớp.

5. Vấn đề về tiêu hóa

Người bị béo phì bệnh lý thường mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, sỏi mật, và các vấn đề tiêu hóa khác.

6. Ung thư

Béo phì bệnh lý làm tăng nguy cơ mắc nhiều loại ung thư, bao gồm ung thư vú, đại tràng, buồng trứng, và tuyến tiền liệt.

7. Tác động tâm lý

Người béo phì bệnh lý thường đối mặt với sự kỳ thị xã hội, cảm giác tự ti, và nguy cơ cao mắc trầm cảm.

3. Phương pháp điều trị

Điều trị béo phì bệnh lý cần một kế hoạch toàn diện, bao gồm thay đổi lối sống, hỗ trợ y tế và trong một số trường hợp, can thiệp phẫu thuật.

1. Thay đổi lối sống

Chế độ ăn uống lành mạnh:

• Hạn chế thực phẩm giàu calo, đường và chất béo bão hòa.
• Tăng cường thực phẩm giàu chất xơ như rau củ, trái cây, và ngũ cốc nguyên hạt.
• Ưu tiên protein nạc từ thịt gà, cá và đậu.

Tăng cường hoạt động thể chất:

• Bắt đầu với các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội hoặc yoga.
• Đặt mục tiêu tập luyện ít nhất 150 phút mỗi tuần.

2. Liệu pháp hành vi

Tham gia các buổi tư vấn tâm lý hoặc liệu pháp hành vi nhận thức để thay đổi thói quen ăn uống và xây dựng lối sống lành mạnh.

3. Sử dụng thuốc

Một số loại thuốc giảm cân có thể được chỉ định bởi bác sĩ, giúp kiểm soát cảm giác thèm ăn và giảm hấp thu calo. Tuy nhiên, thuốc chỉ là giải pháp tạm thời và cần kết hợp với thay đổi lối sống.

4. Phẫu thuật giảm cân

Khi các phương pháp trên không mang lại hiệu quả, phẫu thuật giảm cân có thể được cân nhắc:

• Phẫu thuật cắt dạ dày: Giảm kích thước dạ dày để hạn chế lượng thức ăn tiêu thụ.
• Phẫu thuật nối tắt dạ dày: Thay đổi đường tiêu hóa để giảm hấp thu calo.
• Cả hai phương pháp này đều cần được thực hiện bởi đội ngũ chuyên gia và theo dõi chặt chẽ sau phẫu thuật.

4. Phòng ngừa

Phòng ngừa luôn tốt hơn điều trị. Để tránh rơi vào tình trạng béo phì bệnh lý, bạn cần:

• Duy trì chế độ ăn uống cân đối: Ăn đủ chất nhưng không quá nhiều calo.
• Hoạt động thể chất thường xuyên: Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày.
• Quản lý căng thẳng: Tập thiền, yoga hoặc các hoạt động thư giãn khác.
• Theo dõi cân nặng định kỳ: Kiểm tra cân nặng thường xuyên để phát hiện sớm các dấu hiệu tăng cân.

5. Kết luận

Béo phì bệnh lý là một tình trạng nghiêm trọng, không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất mà còn gây ra những hậu quả tâm lý và xã hội. Tuy nhiên, với sự can thiệp đúng cách, từ thay đổi lối sống đến hỗ trợ y tế, người bệnh có thể cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống. Điều quan trọng nhất là nhận thức được nguy cơ, phát hiện sớm và hành động kịp thời nhờ khám sức khỏe định kỳ hằng năm tại DYM.

Hãy nhớ rằng, việc duy trì một lối sống lành mạnh không chỉ giúp bạn kiểm soát cân nặng mà còn nâng cao sức khỏe tổng thể và tăng cường sự tự tin.

Theo TS.BS. Võ Việt Hản